პინტურიკიო

პინტურიკიო


ნამდვილი სახელი ბერნარდო დი პედტო დი ბიაჯო. დაიბადა 1454 წელს პერუჯაში.
პინტურიკიო მიეკუთვნებოდა ადრეული აღორძინების ბოლო თაობის ოსტატებს, რომლებიც მუშაობდნენ უმაღლესი აღორძინების ჩამყალიბებისა და პირველი აყვავების პერიოდში. მან შეინარჩუნა XV საუკუნის ბევრი ოსტატებისთვის დამახასიათებელი მსოფიოზე ნათელი წარმოდგენა. მისი მრავალფეროვნებისადმი უეშმაკო აღტაცება, ფერების სიკაშკაშე, ლანდშავტისა და შენობების სილამაძე, სახეებისა და კოსტუმების მრავალფეროვნება. პინტურიკიოს შემოქმედებაში ინტონაციების უგემოვნებას შეერწყმის დეკორატორის დახვერილი ნიჭი. მანტეის და ამავდროულად პერუჯინის კვალ და კვალ იგი პოულობს ახალ პრინციპიალურ გადაწყვეტილებას მოხატვების ანსამბლეაში, როგორც ერთიან დეკორატიულ სისტემას, რომელიც ქმნის ინტერიერს დაფუძნებულს სახვითსა და ორნამენტალური მოტივების ერთიანობაზე.

ბიჭის პორტრეტი

დრეზდენის გალერეაში იტალიელი აღორძინების ოსტატების სურათებს შორის პინტურიკიოს "ბიჭის პორტრეტს" შეუძლია პირველი დანახვისთანავე მოგხიბლოთ. მაინც რაში მდგომარეობს ამ პატარა და მცირე ზომის სურათის შეუდარებელი მომხიბვლელობა, რომელიც ჩვენს ყურადღებას ჯორჯონეს, ტიციანისა და რაფაელის შედევრების გვერდითაც კი აყოვნებს? ნუთუ მხოლოდ იმაში, რომ მხატვარი უბრალოდ წერდა იმას რასაც ხედავდა, არაფერზე არ დაფიქრებულა და არაფერს არ უმატებდა იმას რასაც ხედავდა? ასეთმა ახსნამ შეიძლება შთაგვაგონოს, რომ ყოველ მხატვარს შეუძლია შექმნას შედევრი თუ იგი დანახულს არაფერს მიუმატებს. ამის მტკიცება თვით მოტყუებაა. სინამდვილეში ჩვენს წინ დახვეწილი პოეტური ხასიათია. ბიჭის სახე შესრულებულია ისეთი მონდომებით თითქოს მხატვარს ეშინოდა გამოეტოვებინა მისი ხასიათის უმცირესი დეტალიც კი. ამასთანავე ყოველი შტრიხის უკან დგას ოსტატის თვითდაჯერებულობა, რომელმაც გაიარა კარგი სამხატვრო სკოლა.
ზუსტად არის გამოხატული თავი, სახე, შუბლი, ცხვირი და ნიკაპი. ნახატის სიზუსტემ უფლება მისცა მიეტანა მაყურებლამდე ისეტი დეტალი, როგორიც ოდნავ შესამჩნევად გამობერილი ტუჩები იყო. სინამდვილეში ეს არის მსოფლიო ხელოვნებაში ბავშვის ერთადერთი პორტრეტი, რომელშიც ასე ნათლად არის გამოხატული ბავშვის ტუჩები.
ლირიკულ-ინტიმური შთაბეჭდილების გასაძლიერებლად დრეზდენელმა პორტრეტების ოსტატმა ზუსტად გამოიყენა ერთი მხატვრული ხერხი. საერთოდ ჩვენი თვალი ხედავს მეტ სიზუსტეებს პირველ პლანზე, მოშორებით განლაგებული საგნები გვეჩვენება მეორეხარისხოვნად. აქ პირიქითაა. სახე და ფიგურა განსაკუტრებით ვარდისფერი პიჯაკი მოცემულია ერტ ლაქად. პეიზაჯი კი გამოსახულია უფრო მკვეთრად. მართალია ამით ერთგვარად იზღუდება სიღრმის შეგრძნება. ხეები ფიგურას გვირგვინივით გარს ეხვევიან. სამაგიეროდ ფიგურამ და სახემ მიიღო არაჩვეულებრივი გამობურცულობა. ამით მხატვარი სინამდვილის გამძაფრებულ აღქმას აღწევს.
დრეზდენული პორტრეტი როგორც ჩანს დაწერილია XV საუკუნის 80იან წლებში. 20 წლის შემდეგ ლეონარდომ ჯოკონდას პორტრეტით განაცვიფრა მთელი მსოფლიო მისი ღრმა ფსიქოლოგიური ანალიზით. ლეონარდოს დახვეწილი სტილისტიკისგან განსხვავებით ბიჭის დრეზდენულ პორტრეტში ჩვენ ვნახულობთ მხოლოდ უბრალო მონათხრობს, მაგრამ ამ უბრალოებაში არის შეუდარებელი მომხიბვლელობა, ზუსტად ისეთი როგორც ხალხური სიმღერებისადმი. ოსტატმა შეძლო დავერწმუნებინეთ, რომ მის გმირს არ აქვს არაფერი უთქმელი, რომ ბუნებაში არ არის არავითარი საიდუმლო და სურათში არაფერია ჩვენგან დამალული. ეს ყველაფერი დიდ სიამოვნებას გვანიჭებს.